Kategori:
Çocukların sürekli işlerde çalışması “çocuk işçiliği” olarak tanımlanmaktadır. Fakat bu yeterli bir tanım değildir. Yasalarla kabul edilmiş çocuk yaştaki kişilerin, zihinsel, fiziksel, toplumsal ya da ahlaki açılardan tehlikeli ve zararlı işlerde, okula ve sosyal yaşamlarına devam etmelerini engelleyecek şekilde sürekli işçi olarak çalışmaları, çocuk işçiliği olarak belirtilebilir. Sürekli işçi tanımına bakıldığında, bu kavram, tarımsal işlerden fabrika işlerine kadar, herhangi bir tam zamanlı istihdam şeklini ifade etmektedir. Genellikle üretim, çiftçilik ve temizlik gibi işlerde çalışan çocukların, çocuk işçi olduklarını söyleyebilmek için, basit bir iş tecrübesinden ziyade, çocuğun çalışma programı nedeniyle okula gidememesi ve çalışma koşullarının zor ya da tehlikeli olması gerekmektedir.
Çocuk iş gücüne muhalif olanlar, çocuk emeğinin sömürüldüğünü ve özellikle bazı işlerin çocuklar için çok tehlikeli olduğunu vurgulamaktadır. Bununla birlikte farklı kültürlerde, çocuk ve sürekli işçi tanımının farklı olması, çoğu zaman çocuk işçi kavramını tanımlayıp ortadan kaldırmak için yasalar oluşturmayı ve uygulamayı oldukça zorlaştırmaktadır. Bu nedenle öncelikle çocuk tanımına bakmak gerekmektedir.
Birleşmiş Milletlere göre, “çocuk”, 18 yaşın altındaki herhangi bir kişidir. Belirli iş kanunları, bazı ülkelerde 16 yaşı yasal sınır olarak kabul ederken, bazı ülkelerde bu sınır 12 veya daha küçük bir yaş olabilmektedir. Çocuk işçiler ile ilgili istatistikler genellikle 5 ile 14 yaş arasındaki çocuklara odaklanmaktadır. Çünkü çocuk işçiliğinin sorun olarak kabul edildiği birçok ülkede, insanların 14 yaşından sonra tam zamanlı çalışmasına izin veren yasalar bulunmaktadır. Türkiye’de ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na göre 15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişi, genç işçi; 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişiler ise çocuk işçi olarak tanımlanmaktadır.
Çocuklar yüzyıllardır aile çiftlikleri ve aile işletmelerinde çalışmakta ve tarihsel olarak çocukların ortalama 8 yaşında çıraklık yapması yaygın olarak görülmektedir. Birçok kültürde çıraklık eğitimi oldukça değerlidir, çünkü bu süreçte çocuklara, doktorlardan dokumacılara kadar, deneyimli insanlarla birlikte çalışıp çıraklık sistemiyle kendileri için kariyer yaratma fırsatı verilmektedir. Çocukları aile çiftliği çalışmalarına katılmaya teşvik etme veya ailenin sahip olduğu işinde yardım etme geleneği bugün dünyanın birçok bölgesinde varlığını sürdürmektedir.
Çocukların çalışması, ağır ve tehlikeli çalışma koşulları ile birlikte sanayi çağında bir sorun haline gelmiştir. Fabrikaların yükselişiyle birlikte, iş gününün uzunluğundan işyerinin güvenliğine kadar değişen birçok konuda bir dizi sorun ortaya çıkmıştır. Çocuklar ayrıca mayın fabrikaları gibi tehlikeli ortamlarda da çalıştırılmıştır. Bu kapsamda ilk çocuk iş kanunu, 1800’lerde kabul edilmiş ve bu durum fabrikalarda çocukların istihdamı hakkındaki sosyal rahatsızlıkları yansıtmıştır.
Çocuk işçiliği ile ilgili birkaç sorun bulunmaktadır. İlk sorun, küçükler kendi başlarına seçimler yapmak için kanunlar çerçevesinde güçlendirilmemekte ve çoğu zaman zorunluluk nedeniyle çalışmaktadır. Bazı durumlarda, üretim için kullanılan çocuklar, aslında ebeveynleri tarafından bu tür işler için satılan köleler gibi görülmektedir. Köle olmayan çocukların ise çalışmaları karşılığı asgari ücret alabilmeleri ve kazançlarını aile üyelerine devretmek zorunda olmamaları gerekmektedir. Çocuk işçilerin ayrıca okula gitme, arkadaşlarıyla sosyalleşme ve normal yaşamlarını sürdürme şansları olmaması ayrı bir sorun olarak belirtilebilir.
Çocuk işçiliği çok ciddi bir konu olmakla birlikte, birçok ülke 18 yaşın altındaki kişilerin belirli koşullarda çalışmasına izin vermek için adımlar atmıştır. Birçok toplumda iş, topluma değerli bir deneyim ve katkı olarak görülür ve 18 yaşın altındaki kişilere yarı zamanlı çalışma ve çıraklık imkânı sağlanması önemlidir. Bu durumlarda, bir küçük çocuk genellikle çalışma izni almak zorundadır ve çalışma saatleri ve koşulları, sömürüyü önlemek ve küçüklerin okula gidip sosyalleşmek üzere zamanları olduğundan emin olmak için yasalarla sınırlandırılmıştır.