Kategori:
Yahudi teolojisi, tanrıbilim ve Musevilik çerçevesinde yer alan ilahi kanunlar anlamına gelir. Bu teoloji, geçmişteki Yahudi din yetkililerinin yazı ve yorum çalışmalarının yanı sıra Tanrı’dan gelen hem açık hem de imalı yöneltimleri içerdiği için, saygı gören dinsel Musevilik metin çalışmalarını da içerir. Teoloji, felsefinin bir dalıdır. Bu yüzden teologlar, dinin gereklerini uygulama ve Musevilerin günlük davranışları gibi soruları cevaplamak için, kendi muhakemelerinin yanında felsefenin kaynaklarını da kullanırlar.
Museviliğin başlıca dinsel metinlerinden biri, yazılı veya sözlü hukuk olmak üzere kapsamlı bir şekilde ikiye ayrılabilir. Yazılı hukuk, Tanrı’nın Yahudi peygamber Musa’ya Sina Dağı’nın tepesinde verdiği edebi metin olduğu savunulan ve aynı zamanda Tevratolarak bilinen Musa’nın Beş Kitabı biçimine bürünür. Yahudi geleneklerine göre Tanrı, Musa’ya yazılı hukuku vermesinin yanı sıra metni nasıl yorumlayacağını da göstermiştir. Tanrı’nın Musa’ya söyledikleri, yazılı hukuk olarak belirtilir ve daha sonrasında Talmud’da derleninceye kadar rivayet ve sözler olarak kalacaklardır. Hem esas hem de diğer peygamberlerin yazıları, Tevrat ve Talmud’un Yahudi teolojisinde derlenmiş metinlerine eşlik ederler.
Yahudi âlimlerinin, Yahudi teolojisini kendi araştırma alanlarını işledikleri gibi işlemeleri, günümüz âlimleri ile geçmişteki âlimler arasında hâlâ devam eden bir tartışmadır. Âlimler, Yahudi yaşamı ve dini gerekleri uygulama sorularına cevap ararken, Museviliğin başlıca dinsel metinlerini okuyarak aradıkları soruların cevaplarına yönlendirebilecek kısımlar bulmaya çalışırlar. Daha sonra bu âlimler, buldukları, kimi zaman çelişkili olan metin parçalarıyla ilişki kurabilen ortak konu ve temaları ararlar. Ayrıca Yahudi âlimler, geçmişte benzer konuları araştıran ve bu konular üzerin yazan başka Yahudi âlimlerin eserlerini de okuyup analiz edebilirler. Daha sonra, belirli bir cevabın neden belirli bir dini soruyu cevapladığı hakkında makul bir çıkarım üretebilmek için, geçmiş âlimlerin konu üzerindeki çıkarımlarının yanı sıra, kendileri de buldukları metinsel kanıtların iç yüzünü anlamaya çalışırlar.
Bu cevap ve çıkarımlar Yahudilere, dinlerinin mahiyeti ve yerine getirilmesini öğreten Musevilik hakkında bir bilgi yığını oluşturmak için birleşirler. Bu bilgi, Yahudilerin sebt gününde neler yapıp yapamayacakları gibi oldukça nesnel sorunlara yönelir. Ayrıca tanrıbilim anlayışı gibi Museviliğin soyut ve fikirsel boyutlarına da yönelir.
Yahudi teolojisinin bir bölümü de, belirli düşünce okulları âlimlerinin, metinsel kanıtların ve geçmişteki âlimlerin içgörülerinin yorumlandığı zamanlardaki yaklaşımlarıdır. Muhafazakâr Yahudi düşünce okulları, metinsel kanıtların edebi yorumlamasına, geçmişteki Yahudi âlimlerinin yazılarına ve kanıt ile dini tartışmaların değişen zaman ve felsefi akımların ışığında tekrar yorumlanması gerektiğine inanan, daha liberal düşünce okullarına bağlı Yahudi âlimler yetiştirmeye çalışırlar. Bu farklı düşünce okulları, aynı dini sorulara aynı cevabı değil, diğer dini sorulara farklı cevaplar vermeyi imkân sağlarlar. Dini sorulara verilen bu farklı cevaplar, farklı akım ve Musevilik dallarına yol açabilir.