Kategori:
Enlem (İngilizce: Latitude), dünya üzerindeki herhangi bir noktanın Ekvator’a olan uzaklığının derece, dakika ve saniye cinsinden değeri olarak tanımlanabilir. Boylam (İngilizce: Longitude) ise, Dünya’daki herhangi bir noktanın Greenwich’e, yani başlangıç meridyenine olan uzaklığının merkezdeki açısal değerine verilen addır. Bir diğer ifade ile boylam, bir noktanın Başlangıç Meridyeni (Greenwivh) ile arasındaki paralel yayının derece, dakika ve saniye cinsinden değeridir.
Enlem ve boylam koordinatları, bir noktanın, Ekvator ve Başlangıç Meridyeni ile ilgili olarak dünyadaki konumunu tespit ederek belirlenir. Dünya bir küre şeklinde olduğu için, lokasyonlar, Dünya’nın merkezinde ortalanmış bir açı kullanılarak tam olarak ölçülebilir. Bu koordinatlar, boylam ölçümlerinden önce verilen enlem ölçümleriyle derece, dakika ve saniye formülünde yazılır, örneğin: 38° 53′ 42.4″ K, 77° 2′12″ B gibi. Tarihsel olarak, bir kişi veya nesnenin doğru yerini bulma konusuna son derece önem verilmiş ve birkaç büyük bilim adamı bu konuyu çözmeye çok zaman ayırmıştır. Neyse ki, günümüzde modern kaşifler için enlem ve boylamı otomatik olarak hesaplayarak, insanları zahmetli gözlem ve hesaplamalardan kurtaran elektronik araçların sayısı çoğalmaktadır.
Enlem çizgileri, kutuplara yaklaştıkça gittikçe küçülen daireler biçiminde, Dünya’nın etrafında yatay olarak uzanmaktadır. Enlem koordinatı, ekvator ile birinin mevcut konumu arasındaki fark derecesinde verilir. Her enlem derecesi arasında 60 deniz mili (111.12 km) ve her iki yönde 90 ° enlem vardır. Örneğin, ekvatorda duran bir kimse 0°’de, kutuplarda ise 90°’ lik enlemde olduğu söylenebilir.
Boylam çizgileri kutuplara gittikçe birbirlerine yaklaşırlar, bu nedenle derece arasındaki mesafe de değişir. Boylam ölçümleri 180° Doğu’da olan biri, 180° Batı’da olan biriyle aynı boylam çizgisindedir. Boylamsal ölçümler, gözlemci ve başlangıç meridyeni arasındaki zaman farkının hesaplanması ve derece, dakika ve saniye cinsinden bir ölçüm elde etmek için kullanılmasıyla belirlenmektedir. Başlangıç meridyenindeki zaman, “Eşgüdümlü Evrensel Zaman (UTC)” olarak adlandırılır ve çoğu insan UTC’yi ve yerel zamanı tutan son derece hassas saatlere sahiptir. Tarihsel olarak, UTC’yi doğru bir şekilde izleyebilecek saatler üretme zorluğu, gezginler için ciddi bir problem meydana getirmiştir.
Bir kişinin enlem ve boylamını belirleyerek, onun nerede olduğunu bulmak mümkündür. Çok hassas elektronik cihazlar, santimetreler içindeki konumları belirlemek için uydulara sahip ağlar oluşturmaktadır. Eski tarz hesaplamalar hata verebileceğinden ve bazı durumlarda ciddi bir soruna neden olabileceğinden, işi elektronik ekipmana bırakmak mantıklı görünmektedir.